Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Hai (25/11) đã tuyên bố sẽ áp dụng mức thuế 25% đối với tất cả các sản phẩm từ Mexico và Canada kể từ ngày đầu tiên nhậm chức, và áp dụng thêm mức thuế 10% đối với hàng hóa từ Trung Quốc, với lý do là tình trạng nhập cư và buôn bán ma túy bất hợp pháp.
“Vào ngày 20/1, như một trong nhiều Sắc lệnh Hành pháp đầu tiên của tôi, tôi sẽ ký tất cả các tài liệu cần thiết để áp mức thuế quan 25% đối với Mexico và Canada đối với TẤT CẢ các sản phẩm nhập khẩu vào Hoa Kỳ, và Chính sách Biên giới Mở vô lý của nước này”, ông Trump cho biết trong một bài đăng trên nền tảng Truth Social.
Ông Trump cho biết mức thuế sẽ vẫn được áp dụng cho đến khi hai nước siết chặt tình trạng ma túy, đặc biệt là fentanyl và tình trạng người di cư vượt biên trái phép.
Mức thuế quan mới mà Tổng thống Trump đe dọa có vẻ vi phạm các điều khoản của Hiệp định thương mại Hoa Kỳ-Mexico-Canada, được ông ký thành luật và có hiệu lực vào năm 2020, và tiếp tục hoạt động thương mại phần lớn là miễn thuế giữa ba nước.
Mexico và Canada là đối tác thương mại lớn nhất của Hoa Kỳ. Hơn 83% hàng xuất khẩu từ Mexico sang Hoa Kỳ vào năm 2023 và 75% hàng xuất khẩu của Canada sang quốc gia này.
Canada và Hoa Kỳ đã từng áp đặt lệnh trừng phạt đối với sản phẩm của nhau trong các cuộc đàm phán căng thẳng cuối cùng dẫn đến USMCA.
Về Trung Quốc, Tổng thống đắc cử cáo buộc Bắc Kinh không có hành động đủ mạnh để ngăn chặn dòng ma túy bất hợp pháp chảy qua biên giới vào Hoa Kỳ từ Mexico.
“Cho đến khi họ dừng lại, chúng tôi sẽ áp thêm 10% thuế quan lên Trung Quốc, ngoài bất kỳ mức thuế quan bổ sung nào, đối với tất cả các sản phẩm của họ nhập khẩu vào Hoa Kỳ”, ông Trump nói.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, văn phòng Thủ tướng Canada Justin Trudeau và Bộ ngoại giao Canada đều chưa trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận riêng biệt.
Trước đó, ông Trump đã cam kết chấm dứt quy chế thương mại tối huệ quốc dành cho Trung Quốc và áp thuế nhập khẩu lên tới 60% đối với hàng hóa Trung Quốc – cao hơn nhiều so với mức thuế áp dụng trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.
Nền kinh tế Trung Quốc hiện đang ở trong tình trạng dễ bị tổn thương hơn nhiều do tình trạng suy thoái bất động sản kéo dài, rủi ro nợ nần và nhu cầu trong nước yếu.
Đồng USD tăng hơn 2% so với đồng peso Mexico và tăng 1% so với đồng đô la Canada sau khi ông Trump đăng bài trên nền tảng mạng xã hội của mình. Chỉ số Nikkei của Nhật Bản giảm 1% và giá cổ phiếu tương lai của Mỹ giảm 0,3%.
Trước thềm cuộc bầu cử ngày 5/11, ông Trump đã đưa ra kế hoạch áp dụng mức thuế chung từ 10% đến 20% đối với hầu hết mọi mặt hàng nhập khẩu. Ông cũng cho biết sẽ áp mức thuế cao tới 200% đối với mọi chiếc xe đi qua biên giới Hoa Kỳ-Mexico.
Ông cũng bày tỏ ý định chính thức áp dụng điều khoản đánh giá 6 năm của USMCA khi nhậm chức. Hiện tại, dự kiến là vào tháng 7/2026.
Các nhà kinh tế cho rằng kế hoạch áp thuế quan tổng thể của ông Trump, có thể là chính sách kinh tế có hậu quả lớn nhất của ông, sẽ đẩy mức thuế nhập khẩu của Hoa Kỳ trở lại mức của những năm 1930, gây ra lạm phát, làm sụp đổ thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc, gây ra sự trả đũa và sắp xếp lại mạnh mẽ chuỗi cung ứng.
Họ nói rằng thuế quan được trả bởi các công ty nhập khẩu sản phẩm chịu thuế và họ sẽ chuyển chi phí cho người tiêu dùng hoặc chấp nhận lợi nhuận thấp hơn.
