Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 18/8 cho biết ông sẽ sa thải Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Lisa Cook, viện dẫn cáo buộc sai phạm trong khai báo vay thế chấp bất động sản.
Động thái chưa từng có này được đánh giá có thể thách thức ranh giới quyền lực của tổng thống đối với một cơ quan vốn được thiết kế để hoạt động độc lập.
Trong thư gửi bà Cook – người phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên đảm nhận vị trí thống đốc Fed, ông Trump cho rằng bà đã ghi nhận cả hai bất động sản ở Michigan và Georgia đều là nơi cư trú chính trong hồ sơ thế chấp năm 2021.
Theo ông Trump, điều này thể hiện “hành vi gian dối hoặc ít nhất là bất cẩn trong tài chính”, làm suy giảm niềm tin vào “sự chính trực” của bà. Ông viện dẫn Điều 2 Hiến pháp Mỹ và Đạo luật Fed 1913 để khẳng định thẩm quyền cách chức.
Bà Cook đến nay chưa bình luận, nhưng trước đó đã khẳng định không từ chức: “Tôi không có ý định bị buộc phải từ bỏ nhiệm vụ vì một dòng tweet. Tôi sẽ cung cấp thông tin đầy đủ và trả lời mọi câu hỏi hợp pháp về lịch sử tài chính của mình.”
Theo luật, các thống đốc Fed chỉ có thể bị bãi nhiệm “vì lý do chính đáng”, nhưng điều khoản này chưa từng được một tổng thống áp dụng. Các chuyên gia cảnh báo nếu bà Cook khởi kiện, vụ việc có thể mở ra tiền lệ pháp lý quan trọng về tính độc lập của Fed.
Ngay sau tuyên bố của Tổng thống Trump, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ đảo chiều: lợi suất kỳ hạn 2 năm, vốn nhạy cảm với chính sách lãi suất ngắn hạn, giảm mạnh, trong khi lợi suất 10 năm tăng, phản ánh lo ngại rằng Fed sẽ sớm phải cắt giảm lãi suất nhưng đánh đổi bằng uy tín kiểm soát lạm phát.
“Đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy chính quyền Trump quyết tâm tái cấu trúc Fed. Ngân hàng trung ương có thể khó duy trì lập trường cứng rắn như trong nhiệm kỳ trước,” Tim Duy, chuyên gia tại SGH Macro Advisors, nhận định. “Kịch bản hợp lý là Fed sắp tới sẽ thiên về ôn hòa, lãi suất thấp hơn.”
Bà Cook bị cáo buộc vay thế chấp ưu đãi dành cho nhà ở chính, thường có lãi suất thấp hơn so với vay đầu tư, khi còn là học giả trước khi gia nhập Fed. Vấn đề này nổi lên trong bối cảnh chính quyền Trump đẩy mạnh chiến dịch chống lại các chương trình đa dạng và hòa nhập trong chính phủ, vốn đã khiến nhiều quan chức thuộc nhóm phụ nữ và thiểu số phải rời nhiệm sở.
Fed dự kiến họp chính sách tiếp theo vào ngày 16-17/9, trong lúc thị trường ngày càng đặt cược vào khả năng ngân hàng trung ương sẽ cắt giảm lãi suất.
