Sản lượng nhà máy và doanh số bán lẻ của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ chậm nhất trong hơn một năm vào tháng 10, làm gia tăng sức ép lên các nhà hoạch định chính sách trong nỗ lực cải tổ nền kinh tế xuất khẩu trị giá 19 nghìn tỷ USD. Tình trạng mất cân bằng cung – cầu kéo dài tiếp tục đe dọa kiềm hãm đà phục hồi.
Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc dựa vào hai động lực chính để duy trì tăng trưởng: thúc đẩy xuất khẩu khi tiêu dùng nội địa suy yếu, hoặc mở rộng chi tiêu công cho các dự án hạ tầng nhằm nâng GDP.
Tuy nhiên, cuộc chiến thuế quan do Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động đã phơi bày sự phụ thuộc lớn của Trung Quốc vào thị trường tiêu dùng số một thế giới, đồng thời cho thấy mô hình phát triển dựa vào mở rộng công nghiệp và xây dựng đang chạm trần.
Dữ liệu công bố ngày thứ Sáu cho thấy rất ít tín hiệu cải thiện trong ngắn hạn. Theo Cục Thống kê Quốc gia (NBS), sản lượng công nghiệp chỉ tăng 4,9% trong tháng 10 so với cùng kỳ, mức yếu nhất kể từ tháng 8/2024 và thấp hơn dự báo 5,5% của Reuters. Doanh số bán lẻ tăng 2,9%, cũng là mức thấp nhất từ tháng 8 năm ngoái.
“Nền kinh tế Trung Quốc đang chịu áp lực từ mọi phía,” Fred Neumann, kinh tế trưởng khu vực châu Á của HSBC, nhận định.
Ông cho rằng động lực xuất khẩu – từng là điểm tựa tăng trưởng trong những quý gần đây – khó duy trì trong năm tới dù mức thuế nhập khẩu của Mỹ hiện nay thấp hơn dự kiến. “Nếu không có thêm các biện pháp kích thích mạnh, rất khó đảo ngược xu hướng suy yếu trong đầu tư và tiêu dùng.”
Bắc Kinh đã thừa nhận sự cần thiết phải tái cân bằng mô hình tăng trưởng, tăng cường tiêu dùng hộ gia đình và xử lý núi nợ chính quyền địa phương – nơi nhiều tỉnh có quy mô kinh tế tương đương một quốc gia.
Tuy nhiên, cải cách cơ cấu luôn đi kèm rủi ro chính trị, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng thương mại với Mỹ gia tăng áp lực lên nền kinh tế.
Dữ liệu thương mại tuần trước cho thấy xuất khẩu bất ngờ giảm trong tháng 10, khi các nhà sản xuất gặp khó khăn trong việc tìm thị trường thay thế sau nhiều tháng tăng cường giao hàng để né thuế quan.
Doanh số ô tô – từng tăng liên tục tám tháng – cũng giảm, trái với kỳ vọng bùng nổ trước khi các chính sách giảm thuế và trợ cấp bị rút lại. Điều này càng đáng lo khi quý IV thường là mùa cao điểm, và tháng 10 năm nay thậm chí có thêm một ngày nghỉ lễ so với 2024.
