Đòn bẩy là một trong những thuật ngữ khá quen thuộc trong lĩnh vực tài chính. Vậy đòn bẩy tài chính là gì? Cách sử dụng nó như thế nào? Tại sao các doanh nghiệp hiện nay lại sử dụng đòn bẩy tài chính để tạo ra tỷ suất sinh lợi trên tài sản hoạt động. Bài viết sau, đánh giá sàn sẽ giúp bạn trả lời những câu hỏi trên.
1. Đòn bẩy tài chính là gì?
Đòn bẩy tài chính trong tiếng Anh là Financial Leverage, (FL). Đòn bẩy tài chính là các hoạt động liên quan đến việc sử dụng nợ để thu về lợi ích, lợi nhuận trên tài sản bổ sung cho các cá nhân hoặc các tổ chức sử dụng công cụ đòn bẩy tài chính.
Hay đơn giản, có thể hiểu đây là việc vay mượn tiền, tài sản của cá nhân hoặc một tổ chức với một cá nhân hoặc 1 tổ chức khác nhằm mang lại lợi nhuận cho cá nhân hoặc tổ chức đi vay mượn.
Sử dụng đòn bẩy tài chính là việc kết hợp giữa nợ phải trả và vốn chủ sở hữu trong vận hành chính sách tài chính của một doanh nghiệp. Đòn bẩy tài chính lớn trong các doanh nghiệp có tỷ lệ nợ phải trả cao hơn vốn chủ sở hữu và ngược lại.
Các nhóm chỉ số đòn bẩy tài chính:
- Tổng nợ/Tổng tài sản (D/A): Hệ số nợ trên tổng tài sản (D/A) đo lường mức độ sử dụng nợ vay của doanh nghiệp để tài trợ cho tổng tài sản. Tức là trong tổng số tài sản hiện tại của doanh nghiệp được tài trợ khoảng bao nhiêu phần trăm là nợ vay. Hệ số này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mục đích vay, lĩnh vực hoạt động, quy mô doanh nghiệp, loại hình doanh nghiệp. Để biết được tỷ số này cao hay thấp có thể so sánh với tỷ số trung bình ngành.
- Hệ số nợ/vốn: Hệ số nợ/ vốn (D/C) đo lường quy mô tài chính của một doanh nghiệp cho biết trong tổng nguồn vốn của nó thì nợ chiếm bao nhiêu phần trăm.Hệ số này sẽ giúp trader có thể nhìn nhận tổng quát về sức mạnh tài chính của doanh nghiệp…
- Tổng nợ/Vốn chủ sở hữu (D/E): Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu (D/E) phản ánh quy mô tài chính của doanh nghiệp, cho ta biết về tỷ lệ nợ và vốn chủ sở hữu mà doanh nghiệp sử dụng để chi trả cho hoạt động của mình. Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu là một trong những tỷ lệ đòn bẩy tài chính thông dụng nhất.
- Hệ số đòn bẩy tài chính: Hệ số này thể hiện mối quan hệ giữa nguồn vốn vay và vốn chủ sở hữu. Nếu tỷ số này thấp chứng tỏ khả năng tự chủ về tài chính của doanh nghiệp cho thấy doanh nghiệp chưa biết tận dụng được nhiều lợi thế đòn bẩy tài chính. Ngoài ra, hệ số này cũng cho phép đánh giá tác động tích cực hoặc tiêu cực của việc vay vốn đến ROE.
- Hệ số chi trả vay:
- Hệ số này sẽ cho biết mức độ lợi nhuận trước thuế và lãi vay khi đảm bảo khả năng trả lãi của một doanh nghiệp. Nó thể hiện mỗi đồng chi phí lãi vay sẵn sàng được bù đắp bằng bao nhiêu đồng lợi nhuận trước thuế và lãi vay (EBIT).
- Chỉ tiêu này mà càng cao thể hiện khả năng bù đắp chi phí lãi vay càng tốt. Tỷ số trên nếu lớn hơn 1 thì doanh nghiệp hoàn toàn có khả năng trả lãi vay của mình. Ngược lại, nếu tỷ số này nhỏ hơn 1 thì chứng tỏ hoặc doanh nghiệp đã vay quá nhiều so với khả năng của mình, hoặc doanh nghiệp kinh doanh kém đến mức lợi nhuận trước thuế và lãi vay (EBIT) thu được không đủ trả lãi vay.
2. Vì sao các doanh nghiệp nên sử dụng đòn bẩy tài chính
- Để hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp thường sẽ sử dụng nợ vay nhằm bù đắp sự thiếu hụt vốn và mong muốn gia tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) hoặc thu nhập trên một cổ phần (EPS).
- Được sử dụng như một công cụ thúc đẩy lợi nhuận sau thuế từ vốn của chủ sở hữu, cũng là một công cụ kìm hãm sự gia tăng đó.
- Ngoài ra, các doanh nghiệp còn sử dụng đòn bẩy tài chính như là “Lá chắn thuế”. Bởi khoản tiền lãi vay phải trả được coi là khoản chi phí hợp lý và được tính trừ vào thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp. Từ đó doanh nghiệp nộp thuế ít đi, làm gia tăng lợi nhuận.
3. Công thức tính đòn bẩy tài chính
Độ lớn của đòn bẩy tài chính tại một mức lợi nhuận trước thuế và lãi vay được tính theo công thức dưới đây:
EBIT là lợi nhuận trước thuế và lãi vay, EPS là lợi nhuận của vốn chủ sở hữu. Nếu kí hiệu I là lãi vay phải trả sau một số biến đổi sẽ có công thức như hình bên dưới:
Trong đó:
- F: Là chi phí cố định kinh doanh (không bao gồm lãi vay)
- v: Chi phí biến đổi 1 đơn vị sản phẩm
- p: Giá bán đơn vị sản phẩm
- Q: Số lượng sản phẩm bán ra
4. Một số lưu ý khi sử dụng đòn bẩy tài chính
Sử dụng đòn bẩy tài chính mang đến nguồn lợi nhuận cho doanh nghiệp, tuy nhiên nó cũng tiềm ẩn những rủi ro lớn:
- Khi chủ đầu tư thiếu định hướng rất dễ đưa tới tình trạng khủng hoảng hoặc nếu tính toán sai khiến việc mua bán khó khăn dẫn đến thực trạng ngưng đọng vốn, thậm chí nếu không kịp xoay sở có thể dẫn tới tình trạng trắng tay.
- Việc lựa chọn nguồn vốn cũng cần thận trọng bởi nếu vay vốn với lãi suất cao thì lợi nhuận sẽ giảm, đồng thời nếu gặp rủi ro thì việc lãi suất cao sẽ khiến cho trader điêu đứng.
5. Đòn bẩy trong Forex là gì – Tìm hiểu về đòn bẩy trong Forex
Đòn bẩy trong Forex (leverage) đề cập đến tỷ lệ phần trăm của tổng vị thế của trader là từ các khoản vay được sử dụng để khuếch đại lợi nhuận của bạn.
Ký quỹ là phần tiền mặt thực tế của lệnh; đó là một khoản tiền gửi bảo đảm được dành riêng cho tổng tài khoản của bạn như một khoản dự phòng tổn thất và các khoản vay cần được trả lại.
Đòn bẩy và ký quỹ trong Forex là 2 cách để xem số tiền vay được sử dụng để khuếch đại lợi nhuận hoặc thua lỗ, cơ hội và rủi ro của nhà đầu tư.
Ví dụ: đòn bẩy 100:1 tức là trader dành riêng một khoản ký quỹ bằng 1 phần trăm, 100 đô la, trong vị thế 10,000 đô la của bạn. 100 đô la đó cho phép nhà đầu tư kiểm soát 10,000 đô la EURUSD hoặc 10,000 đô la trị giá của Euro. Sử dụng đòn bẩy 50:1 nghĩa là khoản tiền gửi ký quỹ 2% là 100 đô la được ký quỹ để bạn có thể kiểm soát 5000 đô la EURUSD hoặc trị giá 5000 đô la của Euro.
Đòn bẩy trong Forex không làm thay đổi lợi nhuận hoặc tổn thất tiềm năng, thay vào đó nó làm giảm lượng vốn giao dịch cần phải sử dụng.Vì vậy, giải phóng vốn giao dịch cho các giao dịch khác. Ví dụ, một nhà đầu tư muốn mua một nghìn cổ phiếu với giá 20 đô la mỗi cổ phiếu sẽ chỉ cần khoảng 5,000 đô la vốn giao dịch, do đó để lại 15,000 đô la còn lại có sẵn sàng cho cách giao dịch khác. Đây là cách các nhà đầu tư chuyên nghiệp sử dụng đòn bẩy trong Forex.
6. Sử dụng đòn bẩy trong Forex- Rủi ro hay cơ hội cho nhà đầu tư
Đòn bẩy trong Forex là con dao 2 lưỡi, nó có thể giúp cho nhà đầu tư kiếm được lợi nhuận khủng trong thời gian ngắn với số vốn nhỏ. Tuy nhiên, việc không kiểm soát được tỷ lệ sử dụng đòn bẩy trong lúc giao dịch thì việc nhà đầu tư trong một phút chốc “trắng tay” là chiện có thể xảy ra.
Những nhà đầu tư Forex chuyên nghiệp giao dịch bằng cách sử dụng đòn bẩy mỗi ngày bởi vì đó là cách sử dụng hiệu quả vốn của họ. Có nhiều lợi thế để giao dịch Forex bằng cách sử dụng đòn bẩy giúp trader tăng khối lượng giao dịch của mình lên gấp nhiều lần từ đó tăng lợi nhuận lên đáng kể. Đòn bẩy cũng cho phép nhà đầu tư giao dịch nhiều lot Forex hoặc hợp đồng chỉ số hoặc cổ phiếu hơn mức họ có thể chi trả.
Để hạn chế rủi ro khi sử dụng đòn bẩy trong Forex nhà đầu tư nên kiểm soát rủi ro trên mỗi lệnh (1 đến 3%) bằng cách sử dụng khối lượng thích hợp khi giao dịch.
7. Ký quỹ, khối lượng và đòn bẩy tương tác như thế nào
Tỷ lệ ký quỹ trong Forex là tỷ lệ phần trăm tối thiểu của giá trị mà lệnh mà nhà môi giới của bạn yêu cầu bạn dành riêng cho mỗi giao dịch.
Ví dụ: trader sử dụng đòn bẩy 100:1 hoặc yêu cầu ký quỹ 1 phần trăm trong giao dịch là như nhau. Trader cần 100 đô la để kiểm soát trị giá 10,000 đô la của một cặp tiền tệ nhất định, là một mini lot. Mỗi động thái của 1 phần trăm sẽ mang lại khoản lãi hoặc lỗ 100 đô la. Bạn muốn có 500 đô la để kiểm soát nhiều lot và mỗi 1% biến động giá sẽ mang lại khoản lãi hoặc lỗ 500 đô la.
Đòn bẩy càng cao hoặc tỷ lệ ký quỹ càng thấp, tỷ lệ phần trăm lợi nhuận hoặc thua lỗ cho mỗi 1 phần trăm giá biến động càng lớn, lợi nhuận và rủi ro càng lớn. Tiền gửi ký quỹ của trader không phải là mất mát tối đa. Thay vào đó, nó là số tiền tối thiểu bạn cần để mở một vị thế và giữ cho lệnh đó chạy. Nếu giá di chuyển ngược với dự đoán ban đầu, sàn Forex sẽ tự động yêu cầu ký quỹ thêm tiền để bù vào khoản sụt giảm trong tài khoản Forex của nhà đầu tư.
Mức thua lỗ tối đa trên mỗi giao dịch của trader phụ thuộc vào vị trí đã đặt stop loss, khối lượng lệnh của bạn và liệu trader có đủ tiền mặt trong tài khoản của mình để bù lỗ hay không. Nếu không, thì nhà môi giới của bạn có thể chấm dứt một số hoặc tất cả các lệnh của bạn để giữa cho tài khoản của bạn không bị xuống dưới 0, thông qua margin call.
Phần kết
Việc sử dụng đòn bẩy tài chính như một “liều thuốc kích thích” với kỳ vọng rằng tỷ suất sinh lời trên tài sản cao hơn lãi suất vay nợ. Ngoài việc có thể đem lại lợi nhuận rất cao, nó cũng có thể tiềm ẩn rủi ro đáng kể. Chính vì thế các trader nên cân nhắc kỹ trước khi sử dụng đòn bẩy tài chính, cũng như đòn bẩy trong Forex sao cho phù hợp để đầu tư sinh lời.