Ngoài thị trường Forex, tiền điện tử, chứng khóan cũng là kênh đầu tư thu được lợi nhuận lớn cho người chơi. Các công cụ phái sinh cung cấp cho trader cơ sở mạnh mẽ để tham gia vào xu hướng giá của một chứng khoán cơ bản. Những trader kinh doanh dựa trên các công cụ tài chính này tìm cách chuyển các rủi ro nhất định liên quan đến bảo mật cơ bản cho một bên khác. Cùng theo chân đánh giá sàn tìm hiểu về 5 công cụ phái sinh cũng như làm cách nào để giúp người chơi nâng cao lợi nhuận ở bài viết sau.
1. Công cụ phái sinh là gì?
Công cụ phái sinh trong tiếng Anh được gọi là Derivative instruments. Đây là công cụ tài chính mà giá trị của nó phụ thuộc vào một tài sản cơ sở đã được phát hành trước đó. Thông thường công cụ phái sinh là một hợp đồng giữa hai bên nhằm trao đổi một số lượng chuẩn tài sản thực hay tài sản tài chính theo giá xác định trước vào một ngày ấn định trước trong tương lai.
Loại tài sản cơ sở này có thể là hàng hoá, ngoại tệ, chứng khoán hoặc chỉ số chứng khoán. Nếu giá trị của tài sản cơ sở trong hợp đồng thay đổi thì giá trị của công cụ phái sinh cũng sẽ thay đổi.
2. Vai trò của công cụ phái sinh
2.1. Quản lý rủi ro
Vai trò đầu tiên phải kể đến là công cụ phái sinh giúp chuyển rủi ro từ những người chơi đang gặp rủi ro sang những người chơi có thể chấp nhận rủi ro. Giá cả công cụ phái sinh chịu ảnh hưởng của trị giá trao ngay của tài sản cơ sở chính vì vậy, chúng có thể được dùng để tăng hoặc giảm rủi ro của việc nắm giữ các tài sản cơ sở ấy.
Những người chơi tham gia thị trường phái sinh với mục đích giảm thiểu rủi ro, được gọi là người phòng hộ. Ngược lại, những người tham gia nhằm mục đích tăng lợi nhuận chấp nhận rủi ro thì được gọi là những nhà đầu cơ.
2.2. Cung cấp chỉ báo giá
Giá cả trong các thị trường phái sinh tập trung phản ánh kỳ vọng của các nhà đầu tư tham gia thị trường về tương lai và dẫn dắt giá của tài sản cơ sở đến mức giá tương lai đó. Chẳng hạn như các hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai cung cấp thông tin quan trọng về giá cả, đây chính là cơ sở để hình thành giá giao ngay của hàng hoá/chứng khoán.
Giá trong hợp đồng kỳ hạn hay hợp đồng tương lai chứa đựng mức kỳ vọng của người chơi về tương lai của giá giao ngay. Tuy nhiên kì vọng này có thể thay đổi. Thị trường phái sinh không trực tiếp dự báo về tương lai của giá giao ngay tài sản mà chỉ cung cấp các thông tin hữu ích về biến động giá hay rủi ro của tài sản cơ sở.
2.3. Tạo điều kiện thuận lợi trong điều hành
- Đầu tiên, thị trường phái sinh có chi phí giao dịch thấp hơn thị trường giao ngay. Vì vậy, trader sẽ bị thu hút và dễ giao dịch trên thị trường này thay vì thị trường giao ngay, hoặc hỗ trợ thêm cho hoạt động trên thị trường giao ngay.
- Thứ hai, thị trường công cụ phái sinh thường có thanh khoản cao bởi khả năng sử dụng đòn bẩy cao của thị trường này, trader chỉ cần một số tiền nhỏ đã có thể tham gia thị trường và giao dịch với khối lượng lớn. Thêm vào đó, rủi ro và lợi nhuận được điều chỉnh cho bất kỳ mức độ mong muốn nào. Cũng bởi vậy mà thị trường phái sinh có thể “tiêu hoá” các giao dịch giá trị lớn.
- Cuối cùng là thị trường phái sinh cho phép người chơi thực hiện giao dịch bán khống. Trong khi đó các thị trường giao ngay thường áp đặt các giới hạn giao dịch hoặc không khuyến khích bán khống dẫn đến nhiều nhà đầu tư bán khống trong thị trường phái sinh thay vì bán khống các tài sản cơ sở.
2.4. Thị trường phái sinh giúp làm tăng tính hiệu quả của thị trường.
Chi phí giao dịch thấp trong thị trường này tạo điều kiện cho các hoạt động kinh doanh chênh lệch giá và điều chỉnh giá nhanh chóng sẽ triệt tiêu các cơ hội này. Xã hội sẽ có lợi vì giá của tài sản cơ sở phản ánh chính xác hơn giá trị thật của nền kinh tế.
3. 5 công cụ phái sinh phổ biến và cách hoạt động
3.1. Công cụ – sản phẩm phái sinh: Quyền chọn
Công cụ phái sinh đầu tiên chúng tôi muốn đề cập đến chính là quyền chọn. Hình thức quyền chọn cho phép những người chơi phòng ngừa rủi ro hoặc đầu tư bằng cách chấp nhận rủi ro ở mức độ nào đó. Mua một Quyền chọn Call (Cao) hay bán (Quyền chọn Put) cổ phiếu hay hợp đồng tương lai ở một mức giá đã đặt trước hoặc vào thời điểm hết hạn.
Chúng được giao dịch trên các sàn giao dịch và được thanh toán tập trung, cung cấp tính thanh khoản và tính pháp lý minh bạch, hai yếu tố quan trọng mà các trader yêu cầu khi tiếp xúc với hình thức giao dịch phái sinh.
Các yếu tố chính xác định giá trị của một Quyền chọn:
- Phí bảo hiểm thời gian phân rã khi Quyền chọn sắp hết hạn.
- Giá trị nội tại thay đổi theo giá của bảo mật cơ bản.
- Biến động của cổ phiếu hoặc hợp đồng.
Phí bảo hiểm thời gian phân rã theo cấp số nhân khi Quyền chọn gần đến ngày hết hạn, cuối cùng trở nên vô giá trị. Giá trị nội tại cho biết liệu một Quyền chọn vào hay ra tiền. Khi bảo mật tăng, giá trị nội tại bằng tiền của Quyền chọn Call cũng sẽ tăng lên. Giá trị nội tại mang lại cho người sở hữu Quyền chọn nhiều đòn bẩy hơn so với việc sở hữu tài sản cơ bản.
Phí bảo hiểm mà người mua phải trả để sở hữu Quyền chọn tăng khi mức độ biến động tăng. Đổi lại, biến động cao hơn cung cấp cho người bán quyền chọn có thu nhập tăng thông qua phí bảo hiểm cao hơn.
Mỗi người chơi Quyền chọn có một số chiến lược để sử dụng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ chấp nhận rủi ro cũng như mức lợi nhuận kỳ vọng. Một người mua Quyền chọn mạo hiểm với phí bảo hiểm mà họ đã trả để có được Quyền chọn nhưng không phải chịu rủi ro khi có động thái bất lợi xảy ra với tài sản cơ bản.
Ngoài ra, một người bán Quyền chọn giả sử mức độ rủi ro cao hơn, có khả năng phải đối mặt với tổn thất không giới hạn. Những người giao dịch mua hoặc bán cũng được yêu cầu cung cấp hợp đồng nếu họ thực hiện Quyền chọn.
Có một số chiến lược Quyền chọn kết hợp các lệnh Call mua và bán, tạo ra các vị trí phức tạp đáp ứng các mục tiêu lợi nhuận.
Các công cụ phái sinh cung cấp một phương pháp hiệu quả để phân tán hoặc kiểm soát rủi ro, phòng ngừa trước các sự kiện bất ngờ hoặc để xây dựng đòn bẩy cao cho một chiến lược đầu tư ngắn hạn.
3.2.Công cụ phái sinh: Hợp đồng chứng khoán tương lai
Công cụ phái sinh – hợp đồng chứng khoán trong tương lai (SSF) là hợp đồng cung cấp 100 cổ phiếu của một mã cổ phiếu vào ngày hết hạn được chỉ định. Giá thị trường SSF dựa trên giá của chứng khoán cơ sở cộng với chi phí lãi vay, trả cổ tức ít hơn trong suốt thời hạn của hợp đồng.
Giao dịch SSF yêu cầu ký quỹ thấp hơn so với mua hoặc bán bảo mật cơ bản, thường trong phạm vi 20%, giúp trader có nhiều đòn bẩy hơn. SSF không phải tuân theo các hạn chế giao dịch trong ngày của SEC hoặc theo sự tăng giá của những người thích bán nhanh.
SSF có xu hướng theo dõi giá của tài sản cơ bản để các chiến lược đầu tư phổ biến có thể được áp dụng. Cách chơi SSF:
- Một phương pháp mua cổ phiếu không tốn kém.
- Một hàng rào hiệu quả về chi phí cho các vị thế vốn mở rộng.
- Bảo vệ vị thế hợp lý trong dài hạn trước sự biến động hoặc giảm giá ngắn hạn với giá của tài sản cơ sở.
- Các cặp giá dài và ngắn cung cấp khả năng tiếp xúc và khai thác thị trường.
- Tiếp xúc với các ngành kinh tế cụ thể.
SSF có thể dẫn đến những tổn thất có thể vượt quá mức đầu tư ban đầu của người chơi. Hơn nữa, không giống như các Quyền chọn cổ phiếu, nhiều SSF không thanh khoản và không được giao dịch tích cực.
3.3.Công cụ phái sinh: Chứng Quyền
Chứng quyền là một công cụ giao dịch phái sinh cho phép người nắm giữ quyền mua cổ phiếu ở một mức giá nhất định vào một ngày định trước. Tương tự như Quyền chọn mua, trader có thể mua chứng khoán cổ phiếu với mức giá cố định.
Khi phát hành, giá chứng quyền luôn cao hơn giá cổ phiếu cơ sở nhưng kéo theo thời gian thực hiện lâu dài trước khi hết hạn. Khi trader thực hiện chứng quyền, công ty bán lại cổ phiếu phổ thông mới để thanh toán cho giao dịch, trái ngược với quyền chọn mua, trong đó người nắm giữ phải cung cấp cổ phiếu nếu người chơi thực hiện quyền chọn.
Chứng khoán thường được giao dịch trên một sàn giao dịch nhưng khối lượng có thể thấp, tạo ra rủi ro thanh khoản. Giống như Quyền chọn mua, giá của lệnh Chứng quyền bao gồm phí bảo hiểm theo thời gian giảm dần khi ngày hết hạn đến gần, tạo ra rủi ro bổ sung. Giá trị của chứng chỉ đã hết hạn là vô giá trị nếu giá trị của bảo mật cơ sở không đạt đến giá đặt trước của ngày hết hạn.
3.4. Công cụ phái sinh: hợp đồng chênh lệch giá
Hợp đồng chênh lệch giá (CFD) là thỏa thuận giữa người mua và người bán yêu cầu người bán thanh toán cho người mua khoản chênh lệch giữa giá cổ phiếu hiện tại và giá trị tại thời điểm hợp đồng hết hạn. Ngược lại, người mua phải trả tiền cho người bán nếu chênh lệch giá là âm.
Mục đích của CFD là cho phép trader dự đoán về biến động giá mà không cần phải sở hữu các cổ phiếu cơ bản. CFD không có sẵn cho các trader Hoa Kỳ nhưng cung cấp một giải pháp thay thế phổ biến ở các quốc gia bao gồm Canada, Pháp, Đức, Nhật Bản, Hà Lan, Singapore, Nam Phi, Thụy Sĩ và Vương quốc Anh.
CFD cung cấp sự đơn giản về giá trên nhiều loại công cụ cơ bản, hợp đồng tương lai, tiền tệ và chỉ số …
Trader sử dụng ký quỹ để giao dịch CFD, điều này sẽ phát sinh rủi ro về lệnh ký quỹ nếu giá trị danh mục đầu tư giảm xuống dưới mức yêu cầu tối thiểu. Giao dịch CFD, trader có thể sử dụng mức đòn bẩy cao, có khả năng bị lỗ lớn khi giá của chứng khoán cơ bản di chuyển so với vị thế. Vì vậy cần lưu ý những rủi ro đáng kể khi giao dịch CFD.
3.5. Công cụ phái sinh: Hoán đổi chỉ số
Công cụ cuối cùng là chỉ số. Hoán đổi chỉ số vốn chủ sở hữu là thỏa thuận giữa hai bên để hoán đổi hai tập hợp dòng tiền vào những ngày đã thỏa thuận trước. Đây là cách đơn giản để trader tiếp xúc với một loại tài sản theo cách hiệu quả về chi phí.
Người quản lý quỹ có thể mua toàn bộ các chỉ số như S&P 500, chọn cổ phiếu trong từng thành phần và điều chỉnh danh mục đầu tư của họ bất cứ khi nào chỉ số thay đổi. Giao dịch hoán đổi chỉ số vốn chủ sở hữu có thể cung cấp một giải pháp thay thế ít tốn kém hơn trong trường hợp này, cho phép người quản lý thanh toán cho giao dịch hoán đổi ở mức lãi suất xác định trong khi nhận lãi cho thời gian hoán đổi hợp đồng.
Ngoài ra, các giao dịch hoán đổi này có thể có lợi thế về thuế thu nhập.
Phần kết
Qua những công cụ phái sinh mà đánh giá sàn đã đề cập ở trên, nhà đầu tư có thể xem xét công cụ phù hợp với chiến lược của bạn thân để đem lại hiệu quả trong giao dịch của mình.
