Mô hình nến Nhật hay còn gọi là biểu đồ nến Nhật là một công cụ phân tích kỹ thuật phổ biến hàng đầu, được rất nhiều trader lựa chọn sử dụng để mô tả biến động giá của thị trường chứng khoán, chứng khoán phái sinh hoặc ngoại hối. Hiện nay, có rất nhiều mô hình nến Nhật trên thị trường, mỗi mô hình nến đều có ý nghĩa khác nhau. Cùng theo dõi tổng hợp các loại nến nhật phổ biến thường được trader sử dụng nhất ở bài viết sau.
1. Lịch sử hình thành các mô hình nến Nhật?
Mô hình nến Nhật được phát triển bởi Munehisa Homma, một thương nhân buôn bán gạo từ thế kỷ 18 của Nhật Bản. Homma đã phát triển chân nến thể hiện bản chất của sự biến động giá bằng cách sử dụng các màu sắc khác nhau để thể hiện sự khác biệt.
Do đó, các nhà đầu tư có thể sử dụng chân nến để xác định các mô hình hành động giá và đưa ra quyết định dựa trên xu hướng ngắn hạn của giá.
Nến Nhật được sử dụng để hiển thị giá cao, thấp, mở và đóng cửa của cổ phiếu trong một khoảng thời gian cụ thể. Bóng của hình nến hiển thị giá cao và thấp trong ngày cũng như cách chúng so sánh với giá mở cửa và đóng cửa. Hình dạng nến sẽ thay đổi dựa trên mối quan hệ giữa giá cao và giá thấp, mở cửa và đóng cửa trong ngày.
2. Cấu tạo của mô hình nến Nhật
Một mô hình nến Nhật được hình thành bởi 3 thành phần chính, bao gồm:
- Bóng nến trên: Đường thẳng đứng giữa giá cao nhất trong ngày và giá đóng cửa (nếu là nến tăng) hoặc giá mở (nếu là nến giảm).
- Thân nến: Chênh lệch giữa giá mở cửa và giá đóng cửa; phần màu của một cây nến.
- Bóng nến dưới: Đường thẳng đứng giữa giá thấp nhất trong ngày, giá mở (chân nến tăng) hoặc giá đóng cửa (chân nến giảm).
Tuy nhiên không phải cây nến nào cũng có đầy đủ cả 3 thành phần thân nến và bóng nến. Có những cây nến có cấu tạo kỳ lạ nhưng lại có ý nghĩa trong việc dụ báo xu hướng cho nhà đầu tư.
Có 2 kiểu mô hình nến Nhật cơ bản:
- Nến tăng giá : Xuất hiện khi giá đóng cao hơn giá mở của phiên giao dịch, cây nến thường có màu xanh lá cây hoặc màu trắng). Mô hình nến tăng giá bao gồm các mô hình Cây búa (Hammer), Búa ngược (Inverted Hammer), Nhấn chìm tăng (tăng giá engulfing), Đường xuyên tăng (Piercing line), Sao Mai (Morning star), Ba chàng lính trắng (Three white soldiers).
- Nến giảm giá: Xuất hiện khi giá đóng thấp hơn giá mở, cây nến thường có màu đỏ hoặc đen. Nến giảm bao gồm các mô hình Người treo cổ (Hanging man), Sao băng (Shooting star), Nhấn chìm giảm (giảm giá engulfing), Sao Hôm (Evening star), Ba con quạ đen (Three black crows), Mây đen che phủ (Dark cloud cover).
3. Cách đọc biểu đồ nến
Trên biểu đồ nến Nhật Bản, mỗi thanh nến hiển thị thông tin về giá mở cửa, giá cao, giá thấp và giá đóng cửa trong khung thời gian mà nhà đầu tư đã chọn.
- Giá mở: Phần trên cùng hoặc dưới cùng của thân nến sẽ ghi nhớ giá mở cửa, tùy thuộc vào việc giá tăng hay giảm trong khoảng thời gian năm phút. Nếu giá có xu hướng tăng, thân nến thường có màu xanh lam hoặc trắng và giá mở cửa ở dưới cùng. Nhược điểm, nếu xu hướng giá giảm, thanh nến thường có màu đỏ hoặc đen và giá mở cửa ở trên cùng.
- Giá: Giá cao trong khoảng thời gian hình nến được viết bởi đỉnh của bóng nến phía trên. Nếu giá mở cửa hoặc giá đóng cửa là giá cao nhất thì sẽ không có bóng nến phía trên.
- Giá thấp: Giá thấp có thể xác định được bằng phần dưới cùng của bóng nến phía dưới. Nếu giá mở cửa hoặc giá đóng cửa là giá thấp nhất, thì sẽ không có bóng của thân nến phía dưới.
- Giá đóng cửa: Giá đóng cửa là giá cuối cùng được giao dịch trong thân nến, được áp dụng cho phần trên của thân nến đối với thân nến xanh và trắng hoặc đáy của thân nến đối với nến đỏ hoặc đen .
Khi một thanh nến hình thành, nó liên tục thay đổi khi giá di chuyển. Giá mở cửa vẫn giữ nguyên, nhưng cho đến khi hoàn thành hình nến, giá cao và thấp sẽ liên tục thay đổi.
Màu sắc của chân nến cũng có thể thay đổi, có thể chuyển từ xanh sang đỏ. Khi khoảng thời gian cho hình nến kết thúc, giá cuối cùng là giá đóng cửa, hình nến hoàn thành và một hình nến mới bắt đầu được tạo.
4. Tổng hợp các loại nến nhật phổ biến
4.1. Mô hình nến Nhật đảo chiều theo hướng tăng giá
4.1.1. Mô hình cây búa (Hammer)
Mô hình Hammer được tạo ra khi giá mở cửa, giá cao và giá đóng cửa gần như bằng nhau. Ngoài ra, bóng nến dưới dài gấp đôi thân nến. Khi giá cao và giá đóng cửa bằng nhau, một nến tăng giá Hammer được hình thành mạnh mẽ vì thị trường có thể đẩy giá cao hơn giá mở cửa.
Ngược lại, khi giá mở cửa và giá cao bằng nhau, mô hình Hammer được coi là ít tăng giá hơn, không thể quay trở lại mức giá mở cửa.
Thanh nến thấp hơn dài hơn ngụ ý rằng thị trường đã thử nghiệm để tìm ra vùng hỗ trợ, và khi vùng hỗ trợ được tìm thấy, giá bắt đầu được đẩy lên cao hơn, gần với giá mở cửa. Do đó, xu hướng giảm đã bị từ chối.
4.1.2. Mô hình Búa ngược (Inverted Hammer)
Qúa trình hình thành nến Inverted Hammer chủ yếu xảy ra ở điểm dưới cùng của xu hướng giảm và được xem như một cảnh báo về sự đảo chiều của giá.
Các mô hình Búa ngược được tạo ra khi giá mở cửa, giá thấp và giá đóng cửa gần như bằng nhau. Ngoài ra, nó có bóng trên ít nhất gấp đôi chiều dài của thân nến.
Khi giá thấp và giá mở bằng nhau, hình thành nến Bullish Reverse Hammer và nó được coi là một dấu hiệu tăng giá mạnh hơn so với khi giá thấp và giá đóng cửa bằng nhau.
Sau một xu hướng giảm dài, sự hình thành của Inverted Hammer có nghĩa là thị trường tăng vì giá đang muốn di chuyển xuống bằng cách tăng đáng kể trong ngày.
4.1.3.Mô hình Nhấn chìm tăng (tăng giá engulfing)
Mô hình nến tăng giá Engulfing là một mô hình đảo chiều tăng, thường xảy ra ở đáy của xu hướng giảm.
Mô hình bao gồm hai chân nến:
- Chân nến giảm giá nhỏ hơn (Ngày 1)
- Chân nến tăng giá lớn hơn (Ngày 2)
Thân nến giảm Ngày 1 thường nhỏ hơn và có thể nằm trong thân nến tăng Ngày 2. Vào ngày thứ 2, thị trường có khoảng trống và đi xuống;
Tuy nhiên, phe gấu đã không đi được quá xa trước khi phe bò tiếp quản và đẩy giá lên cao hơn, lấp đầy khoảng trống và đẩy giá vượt qua mức mở cửa của ngày hôm trước.
4.1.4. Mô hình Piercing line
Mô hình Piercing line được xem như một mô hình nến đảo chiều đi lên, tương tự như Mô hình tăng giá Engulfing.
Có hai thành phần: là nến giảm giá (ngày 1) và nến tăng (ngày 2).
Mô hình Piercing line xuất hiện khi một nến tăng giá vào ngày thứ 2 đóng cửa với giá trên mức giữa của nến giảm giá ngày 1.
Thường có một khoảng cách đáng kể giữa giá đóng cửa của nến đầu tiên và giá mở của nến thứ hai. Nó cho thấy sức mua mạnh do giá được đẩy lên hoặc cao hơn giá trung bình của ngày hôm trước.
4.1.5. Mô hình Sao Mai (Morning star)
Mô hình Morning Star bao gồm: nến giảm giá lớn (ngày 1), nến tăng giá nhỏ hoặc giảm giá (ngày 2) và nến tăng giá lớn (ngày 3)
Ngày 1, xu hướng giảm giá thường tạo ra mức thấp mới. Ngày 2 bắt đầu với một khoảng cách giảm xuống, tuy nhiên, giá không bị đẩy thấp hơn nhiều. Nến ngày 2 khá nhỏ và có thể tăng, giảm hoặc trung tính. Ngày thứ 3 bắt đầu với một khoảng cách tăng lên và thị trường có thể đẩy giá lên cao hơn nữa, loại bỏ những tổn thất của ngày 1.
4.2. Mô hình nến Nhật đảo chiều giảm giá
4.2.1. Mô hình Người treo cổ (Hanging man)
Sự hình thành mô hình Hanging man được xem là dấu hiệu của sự giảm giá. Mô hình này chủ yếu xảy ra khi bắt đầu xu hướng tăng và có thể coi là cảnh báo về khả năng đảo chiều giảm. Mô hình Hanger được tạo ra khi giá mở cửa, giá cao và giá đóng cửa gần như bằng nhau.
Ngoài ra, còn có bóng nến phía dưới dài hơn, ít nhất là gấp đôi chiều dài của thân nến. Sau một thời gian dài xu hướng tăng, sự hình thành của mô hình Giá treo đồ giảm giá là do giá đang giảm đáng kể trong ngày.
4.2.2. Mô hình Nhấn chìm giảm (giảm giá engulfing)
Mô hình giảm giá engulfing bao gồm hai chân nến: nến tăng nhỏ hơn (ngày 1), nến giảm giá lớn hơn (ngày 2)
- Thân nến ngày đầu tiên có thể được chứa trong thân nến giảm giá ngày 2. Thị trường tăng vào ngày thứ 2.
- Tuy nhiên, giá không được đẩy cao hơn bao nhiêu trước khi bị đẩy xuống thấp hơn, dưới mức mở cửa của ngày hôm trước (được coi là dấu hiệu của sự sụt giảm).
4.2.3. Mô hình Sao Hôm (Evening star)
Mô hình Evening star bao gồm ba thân nến: một thân nến tăng giá lớn (ngày 1), một thân nến tăng giá nhỏ hoặc một thân nến giảm giá (ngày thứ 2), một thân nến giảm giá lớn (ngày thứ 3). Vào ngày 1, các đỉnh mới được tạo ra.
Ngày thứ 2 bắt đầu với khoảng cách tăng dần; tuy nhiên, giá không bị đẩy cao hơn nhiều. Ngày 3 bắt đầu với một khoảng trống đi xuống, (một tín hiệu giảm) và giá có thể được đẩy xuống thấp hơn nữa, thường loại bỏ các mức tăng của Ngày 1.
5. Những hạn chế của mô hình nến Nhật
Một mô hình nến Nhật Bản chỉ hiển thị giá đóng cửa, giá mở cửa, giá cao nhất và giá thấp nhất trong một khoảng thời gian nhất định.
Vì vậy, các mẫu hình nến Nhật Bản chỉ cho nhà đầu tư biết điều gì đang xảy ra ở hiện tại.
Chỉ riêng các mẫu hình nến Nhật Bản sẽ không thể hiện xu hướng và không giúp nhà đầu tư có thể xác định được xu hướng hiện tại của thị trường.
Bên cạnh đó, mô hình nến Nhật cũng chỉ được xem là một công cụ giao dịch, hoàn toàn không phải một hệ thống giao dịch hoàn chỉnh. Vì vậy, để xác định được xu hướng thị trường, trader nên kết hợp mô hình nến với đường trung bình SMA, RSI, Fibonacci….
Ngoài ra, trader có thể tham khảo một số mô hình nến Nhật tại đây.
Phần kết
Bài viết tổng hợp các loại nến nhật phổ biến trên hy vọng giúp trader hiểu hơn về nguồn gốc cũng như ý nghĩa của các mô hình này. Bạn đọc có thể truy cập danhgiasan.com để biết thêm nhiều thông tin bổ ích về thị trường.
